Ścieżka nawigacji

Rodzaje ubezpieczeń i podstawa wymiaru składek

Rodzaje ubezpieczeń i podstawa wymiaru składek

27 kwietnia 2018

Data aktualizacji: 15 kwietnia 2021

Sprawujesz osobistą opiekę nad dzieckiem? Możesz być objęty ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i zdrowotnym albo tylko ubezpieczeniem emerytalnym. Składki za Ciebie sfinansuje budżet państwa. 

Kiedy możesz być objęty ubezpieczeniami jako osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem 

Możesz być objęty ubezpieczeniami, jeśli: 

  • opiekujesz się dzieckiem własnym, pasierbem lub pasierbicą lub dzieckiem przysposobionym; 
  • opieka trwa maksymalnie:  
    • 3 lata, ale nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat albo 
    • 6 lat, ale nie dłużej niż do dnia, w którym dziecko skończy 18 lat, jeśli ma orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. 

Dziecko uczęszcza do przedszkola, żłobka, klubu dziecięcego albo szkoły? Dalej możesz być objęty ubezpieczeniem. Nie ma znaczenia, przez ile godzin dziennie dziecko przebywa w takiej placówce. 

Możesz być objęty: 

  • ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi, 
  • ubezpieczeniem emerytalnym, 
  • ubezpieczeniem emerytalnym, ubezpieczeniami rentowymi i ubezpieczeniem zdrowotnym. 

Kto jest Twoim płatnikiem składek 

Twoim płatnikiem składek jest ZUS. 

Na podstawie danych zawartych w oświadczeniu (UE-1 lub UE-2) zgłosimy Cię do właściwych ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego (jeżeli Ci ono przysługuje).  

Wyrejestrujemy Cię z ubezpieczeń, gdy przestaniesz spełniać warunki uzasadniające opłacanie składek. 

Za każdy miesiąc, w którym podlegasz ubezpieczeniom, sporządzamy dokumenty rozliczeniowe. Na tej podstawie opłacamy za Ciebie składki ze środków budżetu państwa. 

Ważne! 
Nie opłacamy za Ciebie składki na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ani Fundusz Emerytur Pomostowych. 

Jakie dokumenty powinieneś złożyć, aby mieć ubezpieczenie z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem

  • Twoje oświadczenie (jako osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem) o zamiarze podlegania:  
    • ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (druk UE-1) lub 
    • ubezpieczeniu emerytalnemu (druk UE-2); 
  • oryginał skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka; 
  • oryginał orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka – jeżeli dziecko je ma. 

Ważne! 
Jeżeli zmieniły się jakieś dane, które podałeś w oświadczeniu, poinformuj nas o tym w ciągu 7 dni od tej zmiany.  

Jakie są zasady dotyczące objęcia ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi

Jakie musisz spełnić warunki, abyśmy objęli Cię ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi 

Aby mieć ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe podczas opieki nad dzieckiem, musisz spełnić poniższe warunki: 

  1. Bezpośrednio przed dniem, w którym zacząłeś sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem, spełniałeś jeden z poniższych warunków  
    • nieprzerwanie przez co najmniej 6 miesięcy byłeś objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (obowiązkowo lub dobrowolnie) z tytułu:  
      • prowadzenia pozarolniczej działalności,  
      • współpracy jako osoba bliska,  
      • wykonywania umów zlecenia lub równoważnych (tj. umowy agencyjnej albo umowy o świadczenie usług),  
      • bycia osobą duchowną.  
    • w ciągu 6 miesięcy pobierałeś zasiłek macierzyński lub inne świadczenia z ubezpieczenia chorobowego albo wypadkowego. 
  2. W okresie ubezpieczenia opłacałeś składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jeżeli:  
    • prowadziłeś pozarolniczą działalność,  
    • współpracowałeś (jako osoba bliska) z osobą, która prowadzi taką działalność lub korzysta z ulgi na start, 
    • jako osoba duchowna byłeś płatnikiem składek na własne ubezpieczenia. 
  3. Jesteś w jednej z następujących sytuacji: 
    • rozwiązałeś umowę zlecenia lub taka umowa wygasła,  
    • przestałeś wykonywać pozarolniczą działalność lub zawiesiłeś ją,  
    • zaprzestałeś współpracy jako osoba bliska, 
    • zostałeś wyrejestrowany z ubezpieczeń jako osoba duchowna. 
  4. W ciągu 7 dni od ustania poprzedniego tytułu ubezpieczenia złożyłeś oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu i ubezpieczeniom rentowym z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem (oświadczenie UE-1). 
  5. Drugie z rodziców nie jest objęte ubezpieczeniami (nie dotyczy Cię to, jeżeli samotnie wychowujesz dziecko): 
    • z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem,
    • jako osoba, która pobiera zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
    • jako osoba, która przebywa na urlopie wychowawczym.

  6. Nie masz ustalonego prawa do emerytury ani renty ani innych tytułów, które powodują obowiązek ubezpieczeń społecznych. 

Na jaki okres możesz zostać objęty ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi 

Będziesz objęty tymi ubezpieczeniami od dnia, który podasz w oświadczeniu jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jednak nie może to być dzień wcześniejszy niż ten, w którym przekażesz nam to oświadczenie.  

Przestaniesz być ubezpieczony następnego dnia po tym, który wskażesz w oświadczeniu jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

Prawo do objęcia ubezpieczeniami możesz wykorzystać na raz lub w maksymalnie 5 częściach. 

Jaka będzie podstawa wymiaru składek na Twoje ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe 

Kwota podstawy wymiaru składek zależy od tego, z jakiego tytułu byłeś ubezpieczony wcześniej. 

Jakie są zasady dotyczące objęcia tylko ubezpieczeniem emerytalnym

Kiedy będziesz objęty tylko ubezpieczeniem emerytalnym 

Będziesz objęty tylko ubezpieczeniem emerytalnym, jeżeli: 

  1. nie spełniasz warunków, abyśmy objęli Cię ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi z tytułu sprawowania opieki, 
  2. drugie z rodziców (ten warunek Cię nie dotyczy, jeżeli samotnie wychowujesz dziecko) nie jest objęte ubezpieczeniem emerytalnym z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ani ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi jako osoba, która: 
    • pobiera zasiłek macierzyński, 
    • jest na urlopie wychowawczym i pobiera zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. 
  3. złożysz oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (oświadczenie UE-2), 
  4. nie masz ustalonego prawa do emerytury ani renty i nie masz innych tytułów, które powodują obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Na jaki okres możesz zostać objęty ubezpieczeniem emerytalnym 

Będziesz objęty tym ubezpieczeniem od dnia, który podasz w oświadczeniu jako dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Jednak nie może to być dzień wcześniejszy niż ten, w którym przekażesz nam to oświadczenie.  

Przestaniesz być ubezpieczony następnego dnia po tym, który wskażesz w oświadczeniu jako dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym możesz wykorzystać na raz lub w maksymalnie 5 częściach. 

Jaka jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne 

Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne jest 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. 

Jakie są zasady finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, gdy opiekujesz się dzieckiem 

Składki na Twoje ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe albo tylko ubezpieczenie emerytalne finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS. 

Jakie są zasady dotyczące objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym

Kiedy jesteś objęty ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu opieki nad dzieckiem 

Obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym jesteś objęty tylko wtedy, gdy spełniasz następujące warunki:

 

  • jesteś objęty obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i obowiązkowymi ubezpieczeniami rentowymi z tytułu opieki nad dzieckiem,  
  • nie masz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Ważne! 
Jesteś objęty tylko ubezpieczeniem emerytalnym z tytułu opieki nad dzieckiem? Nie przysługuje Ci ubezpieczenie zdrowotne. 

Ubezpieczeniem zdrowotnym jesteś objęty od tego samego dnia co ubezpieczeniem emerytalnym i ubezpieczeniami rentowymi. Wygasa ono z dniem zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota, która odpowiada wysokości specjalnego zasiłku opiekuńczego. 

Czy możesz zgłosić członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego 

Jeżeli zostaniesz objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, możesz zgłosić do tego ubezpieczenia członków rodziny. Podaj wtedy odpowiednie dane w oświadczeniu. Jeżeli zaistnieje okoliczność, która zmieni status członka rodziny (np. zdobędzie on inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego albo Twoje pełnoletnie dziecko nie będzie kontynuowało nauki), wtedy powinieneś go wyrejestrować z ubezpieczenia zdrowotnego. Masz na to 7 dni od dnia, w którym zaistniała taka okoliczność. 

Podstawa prawna