Warunki wymagane do przyznania świadczenia przedemerytalnego

Świadczenie przedemerytalne przysługuje Ci o ile spełniasz indywidualne warunki (patrz niżej), a ponadto jeżeli:

• przez okres co najmniej 180 dni pobierałeś zasiłek dla bezrobotnych (okres ten potwierdzi urząd pracy odpowiednim zaświadczeniem),
• nadal jesteś zarejestrowany jako bezrobotny (ten fakt potwierdzi urząd pracy odpowiednim zaświadczeniem),
• w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiłeś bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej (ten fakt potwierdzi urząd pracy odpowiednim zaświadczeniem),
• wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego  złożyłeś w ciągu 30 dni od dnia wydania przez urząd pracy dokumentu potwierdzającego, że przez 180 dni pobierałeś zasiłek dla bezrobotnych.

Jeżeli w trakcie pobierania zasiłku dla bezrobotnych byłeś zatrudniony w ramach prac interwencyjnych, robót publicznych, albo innej pracy zarobkowej a wykonywanie tych prac zakończyło się po 180 dniach pobierania zasiłku, wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego musisz złożyć w ciągu 30 dni od dnia ustania tego zatrudnienia.

Ważne! Jeśli przekroczysz ten termin otrzymasz decyzję o odmowie świadczenia przedemerytalnego. Możesz jednak zgłosić wniosek o przywrócenie terminu na złożenie wniosku. W szczególnie uzasadnionych przypadkach rozpatrzymy go pozytywnie.

Żeby otrzymać prawo do świadczenia przedemerytalnego, musisz jednocześnie spełnić warunki, które są uzależnione od przyczyn rozwiązania stosunku pracy, Twojego wieku oraz stażu pracy.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego, będzie Ci przysługiwać jeżeli spełnisz warunki wspólne, wymienione powyżej oraz:

• do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego byłeś zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy, ukończyłeś co najmniej 56 lat (w przypadku kobiet) lub 61 lat (w przypadku mężczyzn) oraz posiadasz wymagany okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

albo

• do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym byłeś zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy, ukończyłeś co najmniej 55 lat (w przypadku kobiet) oraz 60 lat (w przypadku mężczyzn) oraz posiadasz wymagany okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn,

albo

• do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym byłeś zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy, udowodnisz okres uprawniający do emerytury,  wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn,

albo

• do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego byłeś zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy, udowodnisz okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 34 lat dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn,

albo

• do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy posiadasz okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, oraz wykażesz że przez co najmniej 10 lat pracowałeś w pełnym wymiarze czasu pracy w zakładach, które produkują lub zaprzestały produkcję wyrobów zawierających azbest oraz pracowałeś w nich we wrześniu 1997 r., a rozwiązanie stosunku pracy z ostatnim pracodawcą nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Twój stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jeśli:

• rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn, które nie dotyczą pracowników, zgodnie z ustawą z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników [9] - chodzi o zwolnienia grupowe lub zgodnie z ustawą Kodeks pracy, w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z tych przyczyn u pracodawcy, który zatrudniał mniej niż 20 pracowników, albo
• rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego niewypłacalności (w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych), likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych, albo
• stosunek pracy wygasł z powodu śmierci pracodawcy lub w wyniku przejścia zakładu pracy albo jego części na innego pracodawcę, który nie zaproponował nowych warunków pracy i płacy, albo
• rozwiązałeś stosunek pracy z uwagi na ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec Ciebie [10].

Przy ustalaniu warunku, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn dotyczących zakładu pracy, bierzemy pod uwagę różne przepisy, nie tylko ustawę o promocji zatrudnienia ale także inne ustawy, na przykład Kartę Nauczyciela.

Rozwiązanie stosunku pracy może nastąpić w drodze wypowiedzenia, jak i porozumienia stron. W świadectwie pracy lub w odrębnym zaświadczeniu pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba sprawująca zarząd majątkiem wskazuje, że rozwiązanie z Tobą stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy oraz podaje podstawę prawną rozwiązania tego stosunku pracy.

Ważne! Jeżeli pracodawca nie podał przyczyny i podstawy prawnej rozwiązania z Tobą stosunku pracy, wtedy rozpatrując wniosek o świadczenie przedemerytalne, przeprowadzimy postępowanie wyjaśniające, aby ustalić te okoliczności.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego, będzie Ci przysługiwać jeżeli spełnisz warunki wspólne, wymienione powyżej oraz:

• do dnia ogłoszenia upadłości prowadziłeś nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, i za ten okres opłaciłeś składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyłeś co najmniej 56 lat (w przypadku kobiet) oraz 61 lat (w przypadku mężczyzn) oraz posiadasz wymagany okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. Warunkiem koniecznym dla uznania, że nastąpiła upadłość jest wydanie przez sąd postanowienia o upadłości.

Ustanie prawa do renty oznacza, że nie masz już dalszych uprawnień do tego świadczenia, gdyż np. upłynął okres na jaki była przyznana Twoja renta i nie zgłosiłeś wniosku o jej ponowne ustalenie, albo lekarz orzecznik ZUS/komisja lekarska ZUS uznali, że jesteś zdolny do pracy.

Prawo do świadczenia przedemerytalnego, będzie Ci przysługiwać jeżeli spełnisz warunki wspólne, wymienione powyżej oraz:

• zarejestrowałeś się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat oraz do dnia, w którym ustało prawo do renty oraz do tego dnia ukończyłeś co najmniej 55 lat - kobieta i 60 lat - mężczyzna i osiągnąłeś okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

• pierwszy dzień miesiąca przypadający po miesiącu, do którego przysługiwała Ci renta lub,
• dzień określony w decyzji ZUS, jeżeli prawo ustało z innej przyczyny niż upływ okresu, na jaki przyznaliśmy rentę.

Ważne! Określenie tej daty jest ważne, gdyż od niej zależy ustalenie 30 dniowego terminu, żeby zarejestrować się w urzędzie pracy.

Warunek terminowego zarejestrowania się  spełnisz także gdy zarejestrujesz się w urzędzie pracy w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji odmawiającej renty na dalszy okres. Dotyczy to sytuacji w której wniosek o przyznanie renty na dalszy okres złożyłeś nie później niż w miesiącu, od którego ustała Twoja renta.

Przykład 1
Pan Janusz był uprawniony do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 31 grudnia 2017 r. Przed upływem tego terminu, złożył wniosek o kontynuowanie uprawnień do renty. 7 marca 2018 r. komisja lekarska ZUS - po rozpatrzeniu sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS - ustaliła, że pan Janusz jest zdolny do pracy. Decyzję o odmowie prawa do renty wydaliśmy 15 marca 2018 r. Pan Janusz zarejestrował się w urzędzie pracy 17 marca 2018 r. a więc po upływie 30 dni od daty ustania prawa do renty. Wymagany termin został jednak zachowany, ponieważ pan Janusz zarejestrował się w urzędzie pracy w ciągu 30 dni od daty otrzymania naszej decyzji.

Ważne! Nie przyznamy Ci świadczenia przedemerytalnego jeśli w okresie uprawnienia do renty nie pobierałeś tego świadczenia nieprzerwanie przez 5 lat, ponieważ np. przez jakiś okres osiągałeś przychód przekraczający 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a więc prawo do renty było zawieszone.

Przykład 2
Pani Anna 15 lutego 2018 r. zgłosiła wniosek o świadczenie przedemerytalne. W okresie od 1 listopada 2007 r. do 31 października 2017 r. była uprawniona do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2012 r. Pani Anna pracowała i osiągała przychód powodujący zawieszenie prawa do renty. Z tego powodu przez 6 lat nie pobierała tego świadczenia. Nie możemy przyznać Pani Annie świadczenia przedemerytalnego, ponieważ nie spełniła ona warunku nieprzerwanego pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej 5 lat.

Ważne! Nie przyznamy Ci świadczenia przedemerytalnego jeśli jesteś uprawniony do renty i zgłosiłeś wniosek o jej zawieszenie. W tym przypadku nie następuje ustanie prawa do renty, a jedynie - wskutek Twojego wniosku - wstrzymana jest jej wypłata.
 

Prawo do świadczenia przedemerytalnego, będzie Ci przysługiwać jeżeli spełnisz warunki wspólne, wymienione powyżej oraz:

• zarejestrowałeś się w  urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego  lub zasiłku dla opiekuna z powodu śmierci osoby nad którą sprawowałeś opiekę. Zasiłek ten pobierałeś nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, a do dnia ustania prawa do niego ukończyłeś co najmniej 55 lat (w przypadku kobiet) lub 60 lat (w przypadku mężczyzn) oraz posiadasz wymagany okres uprawniający do emerytury,  wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

6-miesięczny okres zatrudnienia u ostatniego pracodawcy nie musi być ciągły, nieprzerwany.

Jeśli bezpośrednio przed rozwiązaniem stosunku pracy pracowałeś u tego samego pracodawcy np. przez 4 miesiące, które były poprzedzone 3 miesięcznym urlopem bezpłatnym i 2 letnim zatrudnieniem u tego pracodawcy, to spełnisz warunek 6-miesięcznego okresu zatrudnienia.

Jeśli jednak pracowałeś u tego samego pracodawcy w ramach stosunku pracy np. w latach 2000-2010 i po przerwie ponownie zatrudniłeś się na okres krótszy niż 6 miesięcy także w ramach stosunku pracy, który został rozwiązany z przyczyn pracodawcy wtedy nie spełnisz warunku 6-miesięcznego okresu zatrudnienia.

Ważne! Do 6-miesięcznego okresu zatrudnienia wliczymy okres, w którym pobierałeś zasiłek chorobowy, opiekuńczy czy wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Nie uwzględnimy okresu urlopu bezpłatnego.

Przy ustalaniu świadczenia przedemerytalnego uwzględnimy okresy uprawniające do emerytury , czyli:

• okresy składkowe oraz okresy nieskładkowe wymienione w ustawie emerytalnej[8]. Okresy nieskładkowe przyjmiemy w wymiarze nieprzekraczającym  jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych,
• okresy pracy w gospodarstwie rolnym lub prowadzenia tego gospodarstwa - ale tylko w zakresie niezbędnym, uzupełniając nimi brakujące do przyznania prawa okresy składkowe i nieskładkowe,
• okresy ubezpieczenia za granicą, czyli okresy przebyte w państwach, z którymi łączy Polskę dwustronna umowa w zakresie zabezpieczenia społecznego oraz okresy przebyte na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Ważne! Jeśli sam opłacałeś składki na własne ubezpieczenia społeczne lub byłeś osobą współpracującą z osobą zobowiązaną do opłacania składek na własne ubezpieczenia, nie uwzględnimy okresów, za które nie zostały opłacone składki, mimo podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w tych okresach.

W przypadku, gdy okresy składkowe, nieskładkowe i uzupełniające zbiegają się w czasie, przy ustalaniu prawa do świadczeń uwzględnimy korzystniejszy okres.

[1] Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. 2020, poz. 1725)
[2] Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. 2016, poz. 1256, z późn. zm.)
[3] Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2017 r. poz. 1065,  z późn. zm.)
[4] Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.)
[5] Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1952, z późn. zm.)
[6] Ustawa z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2017 r. poz. 2092, z późn. zm.)
[7] Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2017 r. poz. 2119)
[8] Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zwana ustawą emerytalną (Dz. U. z 2021 r. poz 291, z późn. zm.)
[9] Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z  2016 r.  poz. 1474)
[10] Art. 55 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108, z późn. zm.)